Spis treści
Kryteria kiedyś i teraz
Aby zostać tłumaczem przysięgłym, kandydaci są zobligowani do zdania egzaminu państwowego. Jest on w środowisku tłumaczy uważany za trudny oraz za taki, który wymaga długotrwałego przygotowania. Jednak nie zawsze tłumacze, zajmujący się tłumaczeniami poświadczonymi, nabywali prawa do wykonywania zawodu według tego kryterium. Do 2005 r. tłumaczem przysięgłym mogła zostać osoba, która m.in. posiadała polskie obywatelstwo i ukończyła 25. rok życia. Dodatkowo wykazała się odpowiednią znajomością języka polskiego i języka obcego. Co więcej, kandydat musiał być absolwentem wyższych studiów filologicznych lub studiów w zakresie lingwistyki stosowanej. Obecnie nie uznaje się tego warunku, jak również nie ma żadnych wymogów wiekowych. Pełna lista wymagań, które obowiązywały do 2004 roku jest zawarta w 112. Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 8 czerwca 1987 r. w sprawie biegłych sądowych i tłumaczy przysięgłych.
Kryteria nabycia uprawnień zmieniła ustawa o zawodzie tłumacza przysięgłego, uchwalona 25 listopada 2004 r., z którą można się zapoznać na stronie internetowej: Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej http://dziennikustaw.gov.pl/DU/2004/s/273/2702.
Dzięki wejściu Ustawy w życie zaczęto wymagać od przyszłych ‘tłumaczy przysięgłych’ m.in. zdania egzaminu weryfikującego umiejętność tłumaczenia z języka obcego na język polski i odwrotnie. Tłumacze muszą podczas testu zaliczyć zarówno część pisemną, jak i ustną. Po czym, w dowolnym terminie, podejść do ślubowania w Ministerstwie Sprawiedliwości. Od tego czasu można ich znaleźć na oficjalnej ministerialnej liście tłumaczy przysięgłych.
Tłumacze przysięgli a nowa ustawa
Ustawa określa również sytuację osób, które nabyły uprawnienia do wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego, zanim owa ustawa weszła w życie, czyli przed styczniem 2005 r. Zgodnie z rozdz. 5 art. 33 ust. 1:
„Osoby, które uzyskały uprawnienia tłumacza przysięgłego na podstawie przepisów dotychczasowych, stają się tłumaczami przysięgłymi w rozumieniu niniejszej ustawy pod warunkiem wpisu, na swój wniosek, na listę tłumaczy przysięgłych, o której mowa w art. 6 ust. 2, w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie tej ustawy”.
W związku z tym, zagłębiając się w listę tłumaczy przysięgłych, można dostrzec, że duży odsetek tłumaczy został wpisany na listę właśnie w 2005 r. Możemy przypuszczać, że tak duża liczba osób wynika z nagłej mobilizacji potencjalnych kandydatów. Chcieli oni zostać wpisani na listę, jeszcze przed zmianą przepisu, czyli przed wprowadzeniem obligatoryjnego egzaminu.
Statystyki dot. liczby tłumaczy angielskiego
Spośród 2.706 tłumaczy przysięgłych języka angielskiego (stan rzeczy na sierpień 2016 r.), ponad połowa, czyli aż 1.560 z nich zostało wpisanych na listę w 2005 r. Po wprowadzeniu egzaminu, możemy dostrzec tendencję spadkową. W 2006 r. wpisano 591 osób, a w 2007 r. już tylko 157. W kolejnych latach na rynek wprowadzano coraz mniej nowych tłumaczy i ich liczba nie przekraczała już setki na rok, co przedstawia tabela poniżej.
Patrząc na ostatnie lata, można zauważyć, że w 2014 r. egzamin zdały 94 osoby, natomiast w kolejnym roku ponad 50% mniej, a dokładnie 41 osób.
W 2016 r. to już tylko 32 osoby, w 2017 r. – 45 osób, w 2018 r. – 53 osoby, pandemiczny 2019 r. to tylko 24 osoby, pomimo pandemii w 2020 r. 40 osób, a w 2021 r. wzrost do 52 osób natomiast w 2022 r. nastąpił znaczny spadek do 34 osób.
| 2014 | 94 |
| 2015 | 41 |
| 2016 | 32 |
| 2017 | 45 |
| 2018 | 53 |
| 2019 | 24 |
| 2020 | 40 |
| 2021 | 52 |
| 2022 | 34 |
Jeśli chodzi o bieżący rok (2023) to do końca sierpnia, wynik pozytywny z egzaminu uzyskało 29 osób w całej Polsce. Można zakładać, że złożoność egzaminu oraz niż demograficzny oraz sytuacje z jakimi mierzymy się w ostatnich latach w kraju nie przyczynią się do zwiększenia tej statystyki.
Rozłożenie tłumaczy przysięgłych angielskiego w Polsce
Każdy tłumacz przysięgły posiada numer, pod którym widnieje na ministerialnej liście. Poza nadanym mu numerem, imieniem i nazwiskiem oraz językiem, do którego zdobył uprawnienia, na liście widnieje również adres korespondencyjny. Dzięki temu łatwo można zobrazować sobie, jak są rozmieszczeni terytorialnie tłumacze przysięgli angielskiego. Jak można było przypuszczać, najwięcej z nich znajduje się w województwie mazowieckim, ponieważ aż 664 (czyli ponad 20% wszystkich tłumaczy przysięgłych języka angielskiego). Na drugim miejscu uplasowało się województwo śląskie z ponad 462 tłumaczami (co przekłada się na ponad 15% tłumaczy). Trzecie miejsce zajmuje województwo małopolskie, gdzie pracuje ponad 262 tłumaczy (czyli niecałe 10%). Jeśli chodzi o województwo z najmniejszą liczbą tłumaczy przysięgłych angielskiego to jest to województwo świętokrzyskie, gdzie znajduje się ich jedynie 39 (stanowią oni jedynie 1,36% tłumaczy w Polsce).
Warto wiedzieć, że egzamin na tłumacza zdaje około 20% osób podchodzących do niego. Niemniej jednak nie należy przejmować się tą niepokojącą statystyką, bowiem takie kryteria i wysoki poziom trudności egzaminu gwarantują profesjonalizm osób zajmujących się tłumaczeniami poświadczonymi. Wobec tego, możemy mieć pewność, że tłumacze, z którymi będziemy współpracować, są bardzo dobrze merytorycznie przygotowani.
