Spis treści
Wraz z agresją Rosji na Ukrainę do Polski przybyło wielu Ukraińców, a ich język stał się jeszcze powszechniejszy niż dotychczas. Coraz bardziej potrzebni są też więc tłumacze przysięgli języka ukraińskiego w Polsce. Do tej pory nie było ich tak wielu. Ciekawe było również ich rozmieszczenie geograficzne – na zachodzie Polski był to zdecydowanie rzadki zawód. Czy to, jak liczni są tłumacze przysięgli języka ukraińskiego w Polsce, zmieniło się wraz ze wzrostem popytu na ich usługi?
Tłumacze przysięgli języka ukraińskiego w liczbach
Zobaczmy, jak wyglądają obecnie tłumacze przysięgli języka ukraińskiego, jeśli weźmie się pod uwagę ich liczbę i rozmieszczenie geograficzne. Na tę chwilę mamy w Polsce 310 tłumaczy przysięgłych języka ukraińskiego. Podobnie jak w przypadku tłumaczy innych języków, najwięcej jest ich w województwie mazowieckim – 69 osoby (1 na 87 tysięcy mieszkańców). Później jednak następują duże rozbieżności pomiędzy ludnością województwa a liczbą tłumaczy. Rolę zaczyna odgrywać położenie geograficzne.
Tłumacze przysięgli języka ukraińskiego (przeciwnie niż np. tłumacze przysięgli języka angielskiego) są znacznie bardziej liczni w województwach wschodnich, graniczących z Ukrainą i ościennych. I tak, kolejne województwa pod względem liczebności wyglądają następująco:
- Małopolskie – 36 (1 na 94 tysiące mieszkańców)
- Lubelskie – 34 (1 na 60 tysięcy mieszkańców)
- Dolnośląskie – 33 (1 na 96 tysięcy mieszkańców)
- Podkarpackie – 26 (1 na 82 tysiące mieszkańców)
Trzy z czterech w/w województw położone są blisko granicy z Ukrainą. Jedynie województwo dolnośląskie wyróżnia się pod tym względem. Można się domniemywać, że tam tłumacze przysięgli języka ukraińskiego praktykowali licznie również przed wojną, ze względu na ruch przygraniczny. Warto zwrócić szczególną uwagę na województwo lubelskie, najmniej liczne z wymienionych. To właśnie w nim teoretycznie najłatwiej będzie dostać się do tłumacza przysięgłego języka ukraińskiego – na jednego przypada zaledwie 60 tysięcy mieszkańców.
Ciekawy jest również fakt, ilu spośród tłumaczy posiada ukraińskie obywatelstwo. Oznacza to, że w przeciwieństwie do większości tłumaczy innych języków, ci pracują niejako z językiem polskim jako obcym. Tacy tłumacze przysięgli języka ukraińskiego stanowią aż 14,5% wszystkich wpisanych na listę (45 na 310), co jest stosunkowo dużym odsetkiem w porównaniu z innymi językami.
Nowi tłumacze przysięgli języka ukraińskiego
Nowi tłumacze przysięgli języka ukraińskiego wpisywani są na listę co roku. Warto podkreślić, że nie wszyscy z nich dokonali tego w ten sam sposób. Przed rokiem 2005 do wpisu uprawniało spełnienie odpowiednich warunków i uzyskanie konkretnego wykształcenia. Po roku 2005 wykształcenie straciło na znaczeniu, a głównym kryterium wpisu jest zdanie trudnego egzaminu. Składają się na nie dwie części, ustna i pisemna.
Przed wprowadzeniem egzaminu na listę wpisano 127 osób. Kolejne lata przyniosły bardzo mały przyrost tłumaczy przysięgłych języka ukraińskiego. Do 2012 roku przybyło ich zaledwie 27, a np. w roku 2006 wpisano na listę zaledwie jednego nowego tłumacza. W kolejnych latach liczby wahały się między 5 a 13:
- 2013 – 13
- 2014 – 6
- 2015 – 12
- 2016 – 11
- 2017 – 5
- 2018 – 12
- 2019 – 9
- 2020 – 25
- 2021 – 7
- 2022 – 36
- 2023 – 19
Dopiero rok 2020 przyniósł swoisty przełom. Nowi tłumacze przysięgli języka ukraińskiego stanowili liczną grupę aż 25 osób. Pandemia to znów obniżenie statystyk, z zaledwie 7 osobami wpisanymi na listę w 2021 roku. Prawdziwy boom nastąpił jednak w 2022 roku. Do grona tłumaczy przysięgłych języka ukraińskiego dołączyło aż 36 osób! W bieżącym roku (2023) do końca sierpnia przybyło już tylko 19 tłumaczy.
Egzamin na tłumacza przysięgłego języka ukraińskiego – zdawalność
Skąd ta zmiana w statystykach? Czy egzamin na tłumacza przysięgłego języka ukraińskiego stał się nagle tak popularny? Czy może znacznie zwiększyła się zdawalność? Wydaje się, że chodzi jednak o ten drugi czynnik. Niestety, dane z roku 2022 są niekompletne, jednak nawet na podstawie tych, do których mamy dostęp, można wyciągnąć pewne wnioski.
Przykładowo, w roku 2018 egzamin na tłumacza przysięgłego języka ukraińskiego pisało 71 osób. Spośród nich do części ustnej przeszło 27 osób (38%). Można sądzić, że część ustną zdało zaledwie 12. Tyle właśnie osób wpisano na listę w 2018 roku. Zdawalność dwóch części egzaminu wyniosła więc niecałe 17%.
Egzamin na tłumacza przysięgłego języka ukraińskiego w 2022 roku
Przyjrzyjmy się teraz sytuacji w roku 2022. Mamy dostęp do danych tylko jeśli chodzi o egzamin na tłumacza przysięgłego języka ukraińskiego z końca 2021 (ci tłumacze zostali wpisani na listę na początku 2022 roku). Część pisemną zdało aż 12 na 16 osób (75%!). W marcu wpisano na listę 9 nowych tłumaczy, więc możemy sądzić, że tyle zdało egzamin ustny. Ogólna zdawalność wyniosła więc ponad połowę (56%)!
Wyższa zdawalność egzaminu na tłumacza przysięgłego języka ukraińskiego
Zdawalność egzaminu na tłumacza przysięgłego języka ukraińskiego jest dużo wyższa niż w poprzednich latach. Warto podkreślić, że jest wyższa również niż w przypadku innych języków. Może to być powiązane z kilkoma czynnikami. Po pierwsze, być może do egzaminu podchodzą dużo lepiej przygotowani kandydaci. Aż 8 (z 36) tłumaczy przysięgłych języka ukraińskiego wpisanych na listę w 2022 roku to obywatele Ukrainy. Jeśli wcześniej mieszkali i pracowali w Polsce, być może prezentują wysoki poziom zarówno w ukraińskim, jak i polskim języku.
Możliwy jest jednak również drugi powód. Jak już wspomnieliśmy, popyt na tłumaczy przysięgłych języka ukraińskiego jest ogromny. Szacuje się, że obecnie na terenie naszego kraju przebywa około 2 milionów Ukraińców. Chodzą oni do notariuszy, sądów. Chcą kontynuować naukę w naszym kraju, zdobyć obywatelstwo, bądź pobyt stały/tymczasowy.
Załatwienie sprawy urzędowej związanej z nadaniem numeru PESEL wymaga również pomocy tłumacza przysięgłego języka ukraińskiego. Nic dziwnego, że tłumacze przysięgli języka ukraińskiego są potrzebni. Być może sprawiło to, że komisja zdecydowała się na przepuszczenie większej liczby osób, aby nie spowodować paraliżu rynku.
Tłumacze przysięgli języka ukraińskiego w Polsce
Niezależnie od tego, jakie są przyczyny tej sytuacji, tłumacze przysięgli języka ukraińskiego w Polsce są coraz liczniejszą grupą. Obserwując bieżący, 2023, rok do końca sierpnia przybyło w Polsce 19 tłumaczy języka ukraińskiego z czego aż 10 jest obywatelami Ukrainy.
Jak przedstawiają liczby zapotrzebowanie na tłumaczy języka ukraińskiego nadal wykazują tendencję wzrostową. Jak długo zachowa się taki trend? Tego niestety nikt nie jest w stanie przewidzieć, jak również tego czy po ustabilizowaniu się sytuacji na Ukrainie obywatele zaczną wracać na swoje ziemie, czy będą chcieli na stałe osiedlić się w Polsce.
