Spis treści
Tłumaczeniu podlegają właściwie wszystkie rodzaje tekstów, w tym teksty naukowe. Przykłady tekstów naukowych można mnożyć, a każdy stanowi dla tłumacza ogromne wyzwanie i sprawdzian. Można powiedzieć, że teksty naukowe pod względem przekładu to ekstremalne tłumaczenia specjalistyczne. Żeby wiedzieć, jak je ugryźć, warto zdobyć wiedzę o tekstach naukowych jako gatunku. Jest to wiedza niewątpliwie przydatna. Nie tylko dla tłumaczy, ale dla każdego, kto taki tekst musi przeczytać lub napisać.
Teksty naukowe – struktura
Można by powiedzieć, że teksty naukowe nie mają jednej ustalonej struktury. Może się ona różnić, w zależności od rodzaju tekstu. To prawda. Istnieje jednak struktura bardzo popularna, według której uporządkować można każdy tekst. Jest ona strukturą obowiązującą (i właściwie obowiązkową!) dla artykułów naukowych. W skrócie mówi się na nią „IMRaD”, od angielskiego „Introduction, Methods, Results, and Discussion”. Po polsku to Wstęp, Metody, Wyniki i Dyskusja.
Choć nazwy sekcji często nieco się różnią, np. Materiał i metody zamiast same Metody, ogólny porządek jest zachowany. Dzięki temu wiemy, czego dotyczyć będzie każda sekcja. Pokrótce. Wstęp to wprowadzenie tematu. Metody to opis procesu badawczego – wykorzystanych narzędzi i metod. Wyniki – oczywiście – opisują uzyskane w badaniu rezultaty. Dyskusja to wnioski z badania i właśnie „podjęcie dyskusji”, czyli odwołanie się do innych prac na ten sam temat.
Przykłady tekstów naukowych
Przykłady tekstów naukowych można mnożyć. Każdy z nas, kto bronił pracy podczas studiów, napisał tekst naukowy. Tak, praca licencjacka czy magisterska do tych przykładów należą! Nie są jednak oczywistymi przedstawicielami swojego gatunku. Takimi są tzw. publikacje oryginalne. To teksty naukowe o nowo odkrytych faktach, wynikach badań lub obserwacji. Zwykle to właśnie to kojarzy nam się z tekstem naukowym, prawda? Istnieją jednak również inne przykłady tekstów naukowych.
Artykuł przeglądowy
Bardzo ciekawym rodzajem tekstu naukowego jest artykuł przeglądowy. Krótko mówiąc, to streszczenie stanu wiedzy w danej dziedzinie. Dokonuje się go poprzez przedstawienie wielu publikacji o niej traktujących. Celem takiego artykułu jest podsumowanie, jakie obszary dziedziny zostały już zbadane, co z tego wynikło, a czego jeszcze nie zbadano i czym warto się zająć. Artykuł przeglądowy to doskonały sposób na zdobycie aktualnej i popartej dowodami wiedzy w danej dziedzinie.
Opis przypadku
Opis przypadku najczęstszy jest w piśmiennictwie medycznym. Stanowi sposób przekazania informacji o konkretnym pacjencie i sposobach jego leczenia. To bardzo ważny tekst naukowy – to już nie teoria, ale praktyka. Praktyka, która może ratować życie. Opisy przypadków najczęściej opisują przypadki trudne, ale i wyjaśniają, jakie trudności napotkano i jak sobie z nimi poradzono. To bardzo częsty typ tekstu jeśli chodzi o tłumaczenia medyczne.
Tłumaczenia tekstów naukowych – tłumaczenia specjalistyczne
Tłumaczenia tekstów naukowych, podobnie jak same teksty, to sprawa skomplikowana. To niewątpliwie sprawdzian dla tłumacza. Powiedzieć, że to tłumaczenia specjalistyczne, to powiedzieć mało. To, że potrzebne są mu umiejętności językowe, jest oczywiste. Teksty naukowe jednak, jak żadne inne, wymagają wiedzy merytorycznej. Przetłumaczenie tekstu naukowego bez posiadania wiedzy z dziedziny jest właściwie niemożliwe. Skomplikowana terminologia i zdarzające się żargonizmy mogłyby pogrążyć tłumacza, który taką wiedzą nie dysponuje.
Teksty naukowe a problemy tłumaczeniowe
Wspomniane wyżej kwestie to niewątpliwe problemy tłumaczeniowe napotykane w przypadku tekstów naukowych. Niestety, nie wyczerpują one listy. Kłopotliwe bywa bowiem nie tylko słownictwo branżowe. Problematyczne są również charakterystyczne dla języka naukowego zwroty. Podobnie gramatyka. Zdania są zwykle długie i złożone, często z zastosowaniem inwersji. Jej przekład, szczególnie na języki takie jak angielski, jest bardzo wymagający.
Teksty naukowe – jak je ugryźć
Żeby ugryźć, a właściwie rozgryźć teksty naukowe, trzeba czasu i doświadczenia. Są ich różne rodzaje i różne struktury, ale jedno pozostaje niezmienne. To teksty wyjątkowo wymagające. Trudne pod względem słownictwa, składni, i oczywiście samej treści. Aby dobrze je tłumaczyć, potrzebny jest nie tylko nienaganny warsztat językowy, ale i ogrom wiedzy merytorycznej. Warto więc takie tłumaczenia powierzać sprawdzonym tłumaczom i biurom, takim jak nasze.
