Spis treści
Jak przenieść uprawnienia tłumacza przysięgłego z Polski na rynek UE (30.09.2017)
W dobie mobilności zmiana kraju zamieszkania, a tym samym miejsca pracy, to zjawisko dość powszechne. Ważną kwestią staje się więc możliwość przeniesienia uprawnień zdobytych w jednym państwie do państwa innego. Każdy przecież chciałby wykonywać swój zawód w nowym miejscu zamieszkania czy pobytu. Na tę potrzebę odpowiedziała Unia Europejska, wydając dyrektywę 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych. Jest ona pomocna w odpowiedzi na postawione w tytule pytanie, a mianowicie, jak przenieść uprawnienia tłumacza przysięgłego z Polski na rynek UE.
O czym mówi dyrektywa?
Dyrektywa 2005/36/WE traktuje o przenoszeniu kwalifikacji do wykonywania różnych zawodów w obrębie 30 państw. W ich skład których wchodzi 27 państw członkowskich Unii Europejskiej oraz Islandia, Norwegia i Liechtenstein. Warto pamiętać, że dyrektywa ta ma zastosowanie jedynie w przypadku zawodów regulowanych lub przynajmniej wymagających specjalnych kwalifikacji zawodowych w przyjmującym państwie członkowskim.
Przykładowo, w Portugalii instytucja tłumacza przysięgłego jako takiego nie istnieje, a więc nie jest regulowana prawnie. Jeśli osoba praktykująca jako tłumacz przysięgły w Polsce chciałaby wykonywać podobne obowiązki (poza poświadczaniem dokumentów, do którego w Portugalii nie posiadałaby prawa), nie musiałaby w żaden sposób przenosić uprawnień i omawiana dyrektywa nie dotyczyłaby jej w najmniejszym stopniu. Jeśli chodzi o zawód tłumacza przysięgłego, oprócz Polski, jest on regulowany w: Estonii, Niemczech, Grecji, na Węgrzech, w Islandii, Holandii, Rumunii, Słowacji, Słowenii, Hiszpanii oraz Szwecji. Dyrektywa znajdzie swoje zastosowanie tylko w przypadku, gdy tłumacz przysięgły z Polski będzie chciał pracować w tych państwach. W przypadku innych krajów docelowych, nie będzie on miał konieczności potwierdzania swoich kwalifikacji. Możliwe jest jednak, że dane państwo, już niezależnie od omawianej dyrektywy, zdecyduje inaczej.
Jak przenieść uprawnienia – pobyt czasowy
To, co należy zrobić, aby przenieść uprawnienia tłumacza przysięgłego do wymienionych krajów, zależne jest od rodzaju naszego pobytu i pracy w danym państwie. Jeśli prowadzimy działalność zawodową na terenie Polski i, przykładowo, chcielibyśmy tylko tymczasowo prowadzić ją również na terenie Niemiec, możemy to zrobić dużo łatwiej, niż gdyby interesował nas pobyt stały. W większości przypadków nasze kwalifikacje nie będą bowiem podlegać kontroli i będziemy mogli od razu rozpocząć praktykę. Należy jedynie uprzednio poinformować odpowiednie organy o podjęciu przez nas działalności. Wyjście czasowe najczęściej nie stosuje się jednak do tłumaczy przysięgłych, ale do zawodów takich jak np. instruktor narciarski czy przewodnik wysokogórski.
Jak przenieść uprawnienia – pobyt stały
Jeśli zdecydujemy się na pobyt stały i jednocześnie stałą praktykę w innym państwie UE, Norwegii, Islandii bądź Liechtensteinie, musimy złożyć specjalny wniosek o uznanie uprawnień do wykonywania zawodu. W każdym państwie odpowiada za to inny organ. W celu sprawdzenia do którego powinniśmy się zgłosić, możemy udać się do ośrodka informacji w danym państwie. Tam otrzymamy wszelkie dostępne informacje na temat tego, gdzie powinniśmy się udać, aby złożyć wspomniany wniosek wraz z dodatkowymi dokumentami. Chodzi przede wszystkim o udowodnienie, że posiadamy potrzebne do wykonywania danego zawodu kwalifikacje i kompetencje. Są to między innymi: dyplom, świadectwo lub certyfikat potwierdzający wykształcenie, dokument potwierdzający doświadczenie zawodowe. Oprócz nich, dołączyć należy również, w przypadku wybranych państw i zawodów, potwierdzenie nieskazitelnego charakteru i reputacji. Dodatkowo świadectwo zdrowia fizycznego i psychicznego, a nawet potwierdzenie sytuacji finansowej oraz objęcia ubezpieczeniem.
Dokumenty nie muszą być dostarczone w formie oryginału – wystarczy poświadczona za zgodność z oryginałem kopia. Jeśli nie możemy takowej dostarczyć, organ, do którego się zgłosimy, sam ma obowiązek sprawdzić autentyczność dokumentów. Następnie, w ciągu miesiąca organ ten musi potwierdzić otrzymanie wniosku lub poinformować o brakujących dokumentach. Kolejne decyzje w przypadku przeniesienia uprawnień do wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego organ musi podjąć w ciągu czterech miesięcy.
Proces analizy wniosku o uznanie uprawnień do wykonywania zawodu
Przebieg analizy wniosku o uznanie uprawień do wykonywania zawodu jest dość skomplikowany i wymaga od przeprowadzającego go organu pewnego wysiłku. W pierwszej kolejności należy bowiem sprawdzić, czy składający wniosek o uznanie uprawnień do wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego uzyskał odpowiednie kwalifikacje – w przypadku naszych rodaków, czy zdał egzamin i został zaprzysiężony oraz wpisany na listę tłumaczy przysięgłych. Następnie sprawdzany jest poziom kwalifikacji kandydata. Dyrektywa zakłada pięć poziomów wykwalifikowania, które zależą od czasu trwania i poziomu kształcenia. Poziomy te oznaczane są literkami a, b, c, d i e (w kolejności od najniższego do najwyższego).
Wykwalifikowanie tłumaczy przysięgłych w Polsce
Wykwalifikowanie tłumaczy przysięgłych w Polsce określono jako poziom e, to jest najwyższy, a więc polscy tłumacze przysięgli muszą uzyskać pozytywną decyzję co do uznania ich kwalifikacji w państwach, w których wykwalifikowanie tłumacza przysięgłego uzyskało poziom e, d lub c. Praktycznie oznacza to, że uprawnienia polskich tłumaczy muszą być uznane w niemal wszystkich państwach, gdzie jest to zawód regulowany. W większości z nich bowiem wykwalifikowanie w tym kierunku oceniane jest na poziom d. Niektóre państwa uprawnień polskiego tłumacza mogą jednak nie uznać. W takim przypadku organ rozpatrujący wniosek może wydać należycie uzasadnioną decyzję odmowną lub nakazać kandydatowi wyrównanie umiejętności. W takiej sytuacji kandydat sam wybiera, czy chce odbyć test umiejętności, czy staż adaptacyjny, trwający maksymalnie trzy lata. Po pozytywnym ukończeniu jednego lub drugiego, uprawnienia kandydata mogą zostać uznane, a on sam będzie wtedy dopuszczony do wykonywania swojego zawodu na terenie państwa, do którego wyemigrował.
Przeniesienie uprawnień do wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego z Polski do UE
Umiejscowienie uprawnień do wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego z Polski do UE wymaga mniej lub więcej wysiłku. Wszystko zależy od tego, czy chcemy swoją funkcję sprawować jedynie czasowo, czy przenieść się za granicę na stałe. Sam proces regulowany jest dyrektywą 2005/36/WE Parlamenty Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych. Zakłada ona, że chętni do tymczasowej pracy za granicą muszą jedynie o tym fakcie poinformować dane państwo. Natomiast chętni do pracy stałej – złożyć wniosek o uznanie uprawnień do wykonywania zawodu, poparty dowodami na posiadanie odpowiedniego wykształcenia, kompetencji oraz doświadczenia. Najczęściej wnioski polskich tłumaczy przysięgłych powinny być rozpatrzone pozytywnie. W niektórych przypadkach kandydaci zostaną skierowani na test umiejętności lub staż adaptacyjny, w najgorszych – otrzymają uzasadnioną odpowiedź odmowną. Oczywiście, zasady te działają, jeśli dany zawód jest zawodem regulowanym w państwie przyjmującym. Jeśli nie jest, żaden z tych przepisów nie obowiązuje, a zawód można zacząć wykonywać od razu.
