Wielkie cywilizacje pozostawiły po sobie, między innymi, starożytne języki i alfabety. Zastanawialiście się kiedyś, jak rozszyfrowano egipskie hieroglify? Udało się to zrobić dopiero w XIX wieku!
Przez długi czas praca nad przetłumaczeniem hieroglifów stanowiła serię prób i błędów, trwającą wiele wieków – jednak bez żadnego odnośnika było to głównie zgadywanie. Wszystko zmienił dopiero Kamień z Rosetty, odkryty w 1799 roku przez żołnierzy Napoleona. Na kamieniu znajdował się dekret wydany 27 marca 196 roku p.n.e. przez kapłanów egipskich, dla uczczenia faraona Ptolemeusza V, skierowany zarówno do rodowitych Egipcjan, jak i do Greków. Oznaczało to, że odnaleziony tekst był zapisany w dwóch językach i trzech wersjach: po grecku, oraz po egipsku, pismem demotycznym oraz hieroglificznym. Uczeni bez problemu odczytali tekst w grece i zajęli się tłumaczeniem widniejącej obok wersji w alfabecie egipskim. Szybko okazało się, że wbrew wcześniejszym podejrzeniom alfabet egipski jest alfabetem fonetycznym. Do tego czasu wierzono, że hieroglify to znaki wyłącznie symboliczne – odnoszące się do pojęć, a nie do dźwięków. Ostatecznego odczytu hieroglifów z Kamienia dokonali Jean-Francois Champolion, w 1822 roku, i Thomas Young w 1823, posługując się znajomością języka koptyjskiego oraz kilkunastu języków wschodu.
Czym jest Kamień z Rosetty?
Kamień z Rosetty to wysoka na 115 cm i szeroka na 70 cm czarna płyta – niegdyś była częścią steli ustawianej przez kapłanów w świątyni. Francuscy żołnierze odnaleźli ją podczas remontu twierdzy Fort Julien, gdzie stanowiła część muru! Znalezisko zostało przetransportowane do Kairu, a na mocy traktatu pokojowego z Aleksandrii, zawartego w 1801 roku, Kamień z Rosetty został zabrany do Wielkiej Brytanii – tam przebywa do dziś, jako jeden z ważniejszych eksponatów w prestiżowym British Museum.
Ostatecznie kamień stanowił nie tylko wielkie odkrycie lingwistyczne, ale przede wszystkim umożliwił badanie historii starożytnego Egiptu na podstawie artefaktów egipskich, a nie greckich. Otworzyło to drzwi do stworzenia dziedziny nauki, którą stała się egiptologia! Czy to nie niesamowite, jakie możliwości otwiera przed nami znajomość języka? 🙂
